Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından gözlerin çevrildiği İstanbul’un ilçelerinden Esenyurt’ta olası Marmara depremine karşı nasıl bir hazırlık yapılıyor? Esenyurt Belediye Başkanı Kemal Deniz Bozkurt, Milliyet’in sorularını yanıtladı ve yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi.

Esenyurt’un genel yapısı ve yapı stoğu hakkında bilgi verir misiniz?

Esenyurt Belediye Başkanı seçildikten sonra gördük ki o kadar çok yanlış iş yapılmış ki hiçbir şeyin envanteri yok. Yani borç envanteri, alacak envanteri, hukuk envanteri, taşımaz envanteri vs.. Envanterler olmadığı için zaten “Konut envanterim nedir” diye bakmadım bile. Çünkü olması mümkün değil. Kaç parselimizin olduğunu bilmiyorum.

Devraldığınızda Esenyurt’ta kaç bina olduğunu bilmiyor muydunuz?

Hayır. Böyle bir envanter yok. Ben nasıl bir tablo ile karşı karşıyayım, biliyor musunuz? Bir sorun çözeceğim diyorum. Sorun ne? Kaç tane bina eski bilmiyorum ki. Kaç tanesi sorunlu, bilmiyorum. Elimde bir tek veri var, geçmiş yıllarda 1999’da depremde etkilenmiş 118 yıkılmayan bina vardı. Bu binaların yıkılması gerekiyordu, 89’unu yıktık. 20 yılda yıkılmayan binayı biz 4 yıl geçmeden yıktık, dönüştürdük. Deprem sadece işin bir bölümü, o kadar büyük sorunlar vardı ki... Mesela 2 ilkokul mezunu kadroya alınmış psikoloğumuz vardı. Sağlık müdürümüz grafiker ressamdı mesela. Bizim 2 tane 1/5000’lik planımız var. İkisi de mahkeme kararıyla iptal oldu. Sekiz 1/1000’lik bir planımız var. Beşi iptal olmuş durumda. İkisi Danıştay’dan döndürdük. Şu anda mevcutta da 3’ü iptal. Aslında bakarsanız plansız bir ilçemiz var. Şimdi sorunsuz bir ilçeyi alıp, borçsuz harçsız, personeli her şeyi düzgün olup sadece deprem sorunu olan bir ilçeyi yönetmekle her tarafı dökülen bir ilçeyi yönetmek aynı şey değil diye düşünüyorum.

‘Envanterimiz artık var’

Siz bu konularda neler yaptınız?

İlk yaptığımız şey hangi zeminin üzerinde oturduğumuzu öğrenmek için envanterleri oluşturmaya başladık. Göreve geldikten 6 ay sonra 2.2 milyar borcumuz olduğunu öğrendim. Tahsilatımızın 4 katı... Belediye aleyhinde 14 bin dava açıldığını öğrendim. 7-8 bini aleyhimizde sonuçlandı. Göreve geldikten sonra toparladım burayı. Şu anda en büyük sorunu yüzde 70-80’lik kısmını hallettik. Artık bir envanterimiz var, arşivimiz yoktu onu oluşturduk. Şimdi aşağı yukarı neyin üzerinde yaşadığımızı biliyoruz. Biz her gün hacizler kıskacında yaşıyoruz. Makam masam yok. Haciz geldi. Özel kalemin odasında oturuyorum. Masa almıyorum, onu da haciz ediyorlar. Sandalyeyi kendi paramla aldım, o yüzden haciz edemiyorlar. Belediye binası olduğu için hacizli zaten. Biz kendi hakkımızın bir bölümünde Kaymakamlığı ve emniyete vermişiz, oralar da hacizli. Mesela ben makam aracımı kullanamıyorum. Hacizli. Kendi arabamı ya da kiralık araç kullanıyorum. Bizim belediyenin 450 hesabı var. Çünkü hesaplara haciz konuldukça yeni hesap açıyoruz. Şu anda 110 milyon civarında hacizde paramız var. Geldiğimizden beri 1 TL borçlanmadık, tam aksi 500 milyon civarında borç ödedik. Bir metrekare arsa satmadık. Tam aksine binlerce metrekare arsa aldık. Kentsel ihtiyaçların karşılanması için. Envanterimizde yine şu anda 15 civarında aracımız var. Evet, bunun sekiz tanesi bizim dönemimizde alındı. Yani düşünün böyle bir durum, gerisi aracımız, gerecimiz her şeyimiz kiralık.

Acil bir eylem planınız var mı?

Biz ESAK (Esenyurt Arama Kurtarma) diye bir birim oluşturduk, daha önceden yapılmış bir şey değildi. Ve o gün bütün binaların yıkıldığını varsaysak bile bizim bir sahra yönetim modeli oluşturmamız gerekiyor diye düşündük. Yaklaşık 300 kişinin barınacağı, yatacağı bir altyapı oluşturduk. Bir arama kurtarma faaliyetlerinin yönetileceği mobil iletişim araçlarının da olduğu iki tane karavan planladık. İki tane arama kurtarma aracı, vinç vs. diğer ekipmanların hemen satın alınması için meclisten yetki istedik. Ama bir süre sonra satın alamadık çünkü araçları almak için peşin para yatırmanız gerekiyor. Parayı biriktirdikçe haciz koyuyorlar. 2022’de alabildik. Araçlar hacizli, ihtiyacım var deyince haczi kaldırıyorsun. Bu konuda uzman kadrolar yetiştirdik.
Kentsel dönüşümde sizin planladığınız ya da yaptığınız, yapım aşamasında olan veya yapmayı planladığımız alanlar nerelerdeler?

44 bin civarında bizim parselimiz varmış. 43 milyon metrekare yerimiz var toplam. Bunun neredeyse tamamı yapılanmış durumda. Yüzde olarak bakarsanız yüzde 95 civarında yapılanmış durumda. Boş araziler çok az yerde var. Bunun yüzde 71’i ruhsatlı ve iskanlı, yüzde 50’si iskan alınmış durumda, yüzde 22’si ruhsatlı ama henüz iskan almamış, yüzde 72’sinin çoğunluğu yeni yapı. Biz bunların sahada kontrollerini yapacağız. 43 mahalle bulunuyor ve göçmenlerle birlikte 1 milyon 300 bin civarında nüfusumuz var. 100 bin civarında boş yapılmış konutlar var. Bir de konut yapılabilecek yaklaşık 150 bin civarında arazi var. Yani toplamda 1.5 milyon insanın yaşayabileceği konut alanı var. Yeterli bir yapısı stoğu var. Burada daha fazla da yapı istemiyorum. Kontrolsüz çoğalan, hesap kitapla olması gereken bir şey kanser gibi kontrolsüz bir şekilde çoğalan bir yapılaşma var.

Kentsel dönüşümü nasıl yapıyorsunuz? Ada bazlı dönüşüm mü yoksa yerinde dönüşüm mü?

Eski mahallelerde ada bazında dönüşüm yapmamız neredeyse imkânsız. Yerinde dönüşüm kuralını uyguluyoruz. Ada bazında, Örnek Mahallesi’nde var birkaç tane tarla. Bir de Yenikent’te var birkaç tane tarla. Zannediyorum 10 civarında. Buraya ada bazında yapacağız. Belediye şirketimiz var, bu şirket üzerinden sermayeyi arttırmak için üç sene uğraştım. En son kazayla bir kere kabul ettiler. İnşallah yapacağız.

Yeniden bir imar yoğunluğu oluşturacak bölgelere yaklaşımınız nedir?

Makyol’un yeri ile ilgili burayı prestijli konut yapmayı istediler, bizim prestijli konuta ihtiyacımız olmadığını söyledim. Bir kişiyi buraya getirecek yapıyı onaylamıyorum. Esenyurt’un artık bir ticaret lojistik ve üretim kentine dönüştürülmesi gerekiyor. Konut yerlerini ticaret ve lojistik ve üretime dönüştürürsek hem buranın ekonomisine girdiği miktarını artırmış oluruz.

Gümüş Panorama sorunu

Başkan Bozkurt, “Başyapıt Gümüş Panorama için ne yaptınız?” sorusu üzerine “Başyapıt biz geldiğimizde bizden önce verilmiş bir proje. Burası çok ortaklı bir yapı. Burası ile ilgili emsal hesaplamalarında yanlışlıklar da vardı. Bizim arkadaşlarımız buranın ruhsatını iptal etti. Kabası bitmek üzereydi. Ama maalesef bu firma sahipleri gittiler, mahkemelerde bizim iptal kararımızı iptal ettiler. Başka bir nedenle tekrar iptal ettirdik, sonra onlar da bizim iptalimizi iptal ettirdiler. Şimdi itirazlarımızı bir üst mahkemeye yapıyoruz. Bir yandan da bunun mücadelesini veriyoruz” dedi.

Esenyurt Belediye Başkanı Kemal Deniz Bozkurt, Milliyet Gazetesi Haber Araştırma Müdürü Pınar Aktaş, yerel yönetimler yazarı Eren Aka ve Haber Araştırma muhabiri Elif Altın’ın sorularını yanıtladı.

İlçe nüfusu göçmenlerle birlikte 1 milyon 300 bin

Sayılarla Esenyurt

Yüzölçümü: 43,13 kilometrekare

Nüfusu: 1 milyon 127 bin

Afet toplanma alanı: 60

Gönüllü sayısı: 450

Toplanma alanı: 126

Çadır kent alanı: 3

‘Zeminle ilgili endişemiz var’

Başkan Bozkurt önceliklerinin yıkılacak binanın önceden tespit edilmesi ve dönüşümünün sağlanması olduğunu vurgulayarak, “Zemin ile ilgili endişeliyiz. Göreve geldiğimde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na gittim. Haramidere’nin 2 yakasıyla ilgili geçmişten kalan endişeler vardı. Bize söylenen sorun olmadığı. Bu bölgeye dair bir mikro bölgeleme çalışmasının yapılmadığını da gördük. Mikro bölgeleme ile kaymaların varlığı tespit edilirse engellenmesi için nelerin yapılacağını tespit edebiliriz. Yapmaz isek o bölgede ciddi bir sorun olabilir. Bakanlığa iki kez gitti, geleceklerini söylediler, gelmediler. Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na başvurmuştuk,bir şey başlattılar” dedi.

‘Haberleşmek için yeni bir yapı’

Haberleşme için sistemlerini komple değiştirdiklerini anlatan Başkan Bozkurt şunlar anlattı: “Kentteki haberleşmeyi sağlamak için kentin haberleşme sistemini yeni baştan oluşturmak oluşturduk. Bridge programı. Bunu belediye hizmetlerinde kullanıyoruz. Şehrin tahrip olacağını (GSM şirketlerinin) düşündüğümüz için Esenyurt’un belli bölgelerine yansıtıcı koyuyoruz. Yüksek yatırım gereken bir çalışma. Hem kent güvenliği hem de deprem ve afet zamanında görüntü aktarma için de kentin belli sayıda yerlerine kameralar yerleştireceğiz. Ana aks üzerinde nerelere tıkandı? Nerelerde sorunlar var onları aktarmak için.”

‘Üç çadır kent alanımız var’

Başkan Bozkurt, 126 toplanma alanlarının olduğunu belirterek, “2019 yılında hemen birim oluşturuldu. Eğitimler başladı kadrolar oluşturuldu. 44 kişilik bir arama kurtarma ekibimiz var. 450 kişilik de personelimiz yine gönüllü. Bir yapımız var. ESAK vatandaşları eğitmeye de başladı. 32 okul, bir cami ve bir yurtta toplam 1259 öğrenciye tahliye ve tatbikat yapıldı. Toplanma alanlarımız yok gibiydi. 2022’de 60 taneydi, 2023 yılında bunu 126’ya çıkardık. Üç çadırkent alanımız var. Yedi konteynerimiz bulunuyor, tuvalet altyapı çalışmaları devam ediyor. Hedefimiz 400 civarında belediye personelini sertifikalı ilk yardım eğitmeni yapmak. Bir deprem çalıştayı başlattık” dedi.

Madenciler Derneği ile protokol

Başkan Bozkurt, depremde destek almak için Zonguldak’ı uygun gördüklerini belirterek, “Madenciler Derneği var. Muhtemelen onlarla bir protokol yapacağız. Madencilerden aldığımız destekle buradaki arama kurtarma faaliyetlerini güçlendireceğiz” dedi.

KAYNAK: MİLLİYET - ELİF ALTIN